Swartvast adviseert bij innovatieve inwinnings- en verwerkingsprocessen van geo-informatie, analyse van data en informatie en de vertaling daarvan naar welgeformuleerde publicaties

Architectuurverkenning watermanagement Rijkswaterstaat

Overzicht

• Vaststelling van de informatiebehoefte van Rijkswaterstaat
• Werken onder architectuur
• Doelstelling architectuurverkenningen
• Architectuurverkenning watermanagement
• Contact

6 januari 2011

Een goede informatievoorziening is cruciaal voor Rijkswaterstaat, zowel voor de maatschappij als voor Rijkswaterstaat zelf bij het uitvoeren van zijn taken. De Rijkswaterstaat Data-ICT-Dienst (DID) is de landelijke dienst die voor de andere landelijke diensten van Rijkswaterstaat (de Waterdienst, de Dienst Verkeer en Scheepvaart en de Dienst Infrastructuur) en de regionale diensten in deze informatie voorziet.

In het kader van het project 'professionalisering data' beantwoordt de directie Data van de Data-ICT-Dienst daarom de volgende vragen:

• welke informatie heeft Rijkswaterstaat precies nodig;
• aan welke eisen moet deze data voldoen;
• op welke wijze kan deze data betrouwbaar en efficiënt ingewonnen, opgeslagen, bewerkt en ontsloten worden.

Swartvast droeg in 2010 reeds een forse steen bij aan de bepaling van de informatiebehoefte op het gebied van data voor geheel Rijkswaterstaat: het eerste punt hierboven. Ook de specificaties werden zo mogelijk in kaart gebracht. Zie de projectpagina, waar veel meer achtergrondinformatie over bovenstaande uitdaging is te vinden.

28 maart 2011

Vanwege de complexiteit van de informatiebehoefte voor de talloze taken en processen binnen het watermanagement van Rijkswaterstaat is het verstandig hierin structuur en samenhang aan te brengen. Dit gebeurt bij het werken onder 'architectuur'. De specialisten die dit werk doen, doorgaans informatie- en automatiseringsspecialisten, noemen zichzelf architect, omdat zij structuren ontwerpen die door hun samenhang en consistentie in principe winst opleveren.

Binnen de Enterprise-Architectuur Rijkswaterstaat (EAR) hanteert men het volgende.

Wat is architectuur?
De formele definitie van architectuur luidt: "Het samenhangende geheel aan principes en modellen dat richting geeft aan de levenscyclus van ontwerp, via realisatie naar ontmanteling van de bedrijfsprocessen, de organisatorische inrichting, de informatievoorziening, de applicaties en de technische infrastructuur".

Wat is de waarde van architectuur?
Architectuur is een hulpmiddel waarmee complexiteit van een organisatie en de bijbehorende informatievoorziening inzichtelijk kan worden gemaakt en kan worden gereduceerd. Architectuur biedt overzicht, samenhang en structuur en verbindt businessaspecten met de technische aspecten. Door het applicatielandschap en de technische infrastructuur onder architectuur te initiëren en te ontwikkelen, worden investeringsbeslissingen inzichtelijker en zal op termijn een besparing op de kosten gerealiseerd worden. Uitwisselbaarheid van gegevens tussen systemen en kwaliteit van de informatievoorziening wordt bevorderd door onder architectuur te werken.

Een architectuurverkenning behandelt de concepten van de bedrijfsarchitectuur en (deels) van de informatiearchitectuur. Naast de bedrijfsdiensten (in een dienstverleningsmodel) zijn de te onderscheiden informatiediensten en gegevensdiensten beschreven in dienstenplaten (zie hierna). De uitwerking van de totale informatiearchitectuur, de informatiesysteemarchitectuur (applicatie-architectuur) en infrastructuurarchitectuur valt buiten de reikwijdte van een architectuurverkenning.

Om de informatievoorziening ten behoeve van de primaire processen van Rijkswaterstaat efficiënt en effectief te kunnen inrichten, wordt door de Data-ICT-Dienst een architectuur opgesteld voor elk van de domeinen (domeinen zijn bijvoorbeeld watermanagement en wegverkeersmanagement). De architectuurverkenningen leveren antwoorden of althans hulpmiddelen bij de in de eerste paragraaf hierboven genoemde vragen.

Hierbij werd voortgebouwd op de systematiek van de informatiebehoeftebepaling, met onder meer de indeling van informatie in gegevenssoorten. Deze zijn in de informatiebehoeftetabel en -rapportages van het betreffende project terug te vinden.

Bovendien werden, vanwege de bezuinigingsdoelstellingen van het kabinet, scenario's ontwikkeld waarmee op de wat langere termijn winst te behalen valt, bijvoorbeeld door diensten en informatie te bundelen, efficiënter in te winnen of af te bouwen. Daarbij is men sterk afhankelijk van een goede communicatie met de eindgebruikers bij de landelijke en regionale diensten.

Op 28 maart 2011 werd door de gezamenlijke domeinarchitecten een rapport gepresenteerd waarin de bevindingen en analyses tot dan toe werden weergegeven. Rens Swart (Swartvast) en Serge Bouwens (Sogeti) schreven behalve de architectuurverkenning watermanagement ook de hoofdlijnen van dit rapport.

Een team van twee specialisten van Sogeti, architecten van Rijkswaterstaat en Rens Swart (Swartvast) stelde een architectuurverkenning voor het domein watermanagement op. De informatiebehoefte ('Rens-lijst', zoals het resultaat van het informatiebehoefteproject wel wordt aangeduid) en de huidige diensten werden geanalyseerd, de overlap in gegevenssoorten en specificaties werde vastgesteld en scenario's werden ontwikkeld. Voorts werden dienstenplaten opgesteld.

Belangrijk onderdeel van een architectuurverkenning is naast een dienstverleningsmodel de grafische weergave van bedrijfsdiensten, informatiediensten en gegevensdiensten in een zogenoemde dienstenplaat. Dienstenplaten geven in één oogopslag de samenhang weer van de diensten die de Rijkswaterstaat levert en het gebruik dat gemaakt wordt van informatie en gegevens. De dienstenplaat van de huidige situatie ('ist') geeft vaak inzicht in aspecten van de informatievoorziening die verbeterd kunnen worden, zoals dat de informatiediensten rechtstreeks overeenkomen met de gegevensdiensten, waarmee de informatiediensten niet voldoende of niet effectief afgestemd zijn op het gebruik in het primaire proces oftewel de bedrijfsdiensten.

Het team watermanagement-architecten stelde ook een concept-dienstenplaat op voor de informatie-architectuur zoals deze gewenst zou kunnen zijn. Hiernaast is deze globaal (niet beslist leesbaar) weergegeven. De kolommen zijn herkenbaar: van links naar rechts de bedrijfsdiensten, de informatiediensten, de gegevensdiensten en de feitenleveranciers.

Voor vragen en opmerkingen wordt u van harte uitgenodigd contact op te nemen. Ik sta u graag te woord!

Met vriendelijke groeten,
Rens Swart