Swartvast adviseert bij innovatieve inwinnings- en verwerkingsprocessen van geo-informatie, analyse van data en informatie en de vertaling daarvan naar welgeformuleerde publicaties

Liefhebberijen van Rens Swart: fascinatie naast het werk

Uitzicht over de Dordogne vanaf Domme (Frankrijk)

Naast het werk voor Swartvast laat ik graag zien wat mij fascineert en prettig bezighoudt, ook ver buiten het terrein van aardobservatie en geo-informatie. U leert zo de mens kennen achter degene met wie u zakelijk samenwerkt: naar mijn idee bevorderlijk voor een prettige en effectieve samenwerking. En het is leuk om dingen waarover je enthousiast bent met anderen te delen!

In de toekomst hoop ik op een aparte pagina meer over elke liefhebberij te vertellen, geïllustreerd met foto's. Voor sommige onderwerpen is dat reeds het geval: zie de verwijzing in het menu hiernaast of bij het betreffende onderwerp hieronder. Deze werken nog niet allemaal, komt als ik wat meer tijd heb!

Cuypersgenootschap en architectuurgeschiedenis

St.-Bonfatiuskerk Alphen aan den Rijn

Zolang ik me kan heugen kom ik in de St.-Bonifatiuskerk in Alphen aan den Rijn. Deze neogotische kerk is in 1884 ontworpen door E.J. Margry. Mijn grote belangstelling voor de negentiende-eeuwse bouwkunst is ontstaan doordat ik in deze kerk al op jonge leeftijd alle spelonken verkende en van architectuur en interieur onder de indruk was.

Het is deze belangstelling die uiteindelijk heeft geleid tot een elf jaar durend semi-professioneel bestuurslidmaatschap van het Cuypersgenootschap. Ik heb tijdens mijn activiteiten voor deze vereniging tot behoud van negentiende- en twintigste-eeuws cultuurgoed in Nederland een schat aan professionele ervaring opgedaan, variërend van het opzetten van een boekhouding en ledenadministratie, het ontwerp, hoofdredacteurschap en productie van een tijdschrift, het doen van architectuurhistorische en orgelkundige studies, tot het voeren van monumentenrechtelijke zaken voor rechtbank en Raad van State.

Als ik tijd heb, wil ik u een pagina presenteren met informatie en documenten, maar nu volsta ik met een opname van een vraaggesprek met Wies van Leeuwen over zijn biografie van Cuypers die in september 2007 verscheen.

Orgelspel

Rens aan het orgel van de kathedraal van Cork (Ierland) Orgel St.-Bonfatiuskerk Alphen aan den Rijn

Sinds mijn tiende speel ik orgel. Op mijn veertiende werd ik organist van de St.-Bonifatiuskerk in Alphen aan den Rijn (zie linkerfoto), waar een orgel staat dat in 1900 werd gebouwd door Joh. Hilboesen. Ik ben daar 26 jaar organist geweest. Tijdens mijn opleiding en in praktijk ben ik bedreven geraakt in (koor-) begeleiding; ik val nog regelmatig her en der in. Wat orgelliteratuur betreft heb ik een grote voorkeur voor het romantische reportoire: Franck, Vierne, Reger. Eigenlijk zie ik orgelliteratuur als een manier om een mooi orgel te laten klinken, niet andersom, vandaar ook mijn voorkeur. Ik heb een aardig niveau bereikt, tot aan de Phantasie und Füge über den Choral Wachet auf, ruft uns die Stimme van Max Reger toe, maar dat niveau is gaandeweg door gebrek aan studie wel gedaald.

De laatste jaren ben ik regelmatig als organist werkzaam in de kerk van Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw in Antwerpen-Borgerhout, de kerk van Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangen in Nieuw-Vennep en de Maria van Jessekerk in Delft.

Op de rechterfoto bespeel ik het orgel van de kathedraal van Cork (Ierland), een orgel dat men merkwaardigerwijs grotendeels in een vijf meter diepe put in het noordertransept heeft geplaatst, maar niettemin indrukwekkend klinkt.

U kent vast de beroemde Toccata en fuga in d van Johann Sebastian Bach wel, BWV 565. Ik heb hier eens een opname van gemaakt in de Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw in Antwerpen. Deze opname was eigenlijk bedoeld om microfoonopstellingen te testen maar ik heb hem toch op deze website durven zetten (zie de downloadpagina onder orgelspel).

Orgelbouw

Interieur zwelwerk orgel OLV ter Sneeuw Borgerhout Rens Swart intoneert pijpwerk van een Voix Humaine bij Jos Stevens orgelbouw in Duffel

Al snel nadat ik begon orgel te studeren in St.-Bonifatiuskerk in Alphen aan den Rijn, bracht mijn nieuwsgierigheid mij ertoe de orgelstudie af te wisselen met verkenningstochten in dit instrument. Mijn fascinatie voor de techniek en historie van het pijporgel is erdoor gevoed en dat heeft geleid tot een diepgaande kennis. In 1981 schreef ik mijn eerste technisch-historische rapport. Toen in 1984 de adviseur bij de restauratie van dit orgel verstek liet gaan, heb ik die rol op me genomen. Ik bouw of restaureer zelf geen orgels, maar kan mankementen repareren, stemmen én heb historisch inzicht. Dit kwam van o.a. pas toen ik namens het Cuypersgenootschap een rechtszaak voerde met betrekking tot de monumentenvergunning van het orgel in de Grote Kerk in Gorinchem.

Hiernaast een afbeelding van het pijpwerk in de zwelkast (te bespelen vanaf het derde manuaal) van het orgel in de Onze-Lieve-Vrouw ter Sneeuw in Antwerpen-Borgerhout, waar ik regelmatig speel. Het orgel is in 1958 gebouwd door Jos. Stevens voor de kapel van het Vaticaan op de Wereldtentoonstelling te Brussel.

Via organist Johnny Verbeken heb ik Romy Casteels van Jos Stevens Orgelbouw leren kennen. Sinds 2010 leert hij mij in Duffel de kneepjes van het orgelmakersvak. Ik moest maar eens beginnen met het lastigst te intoneren tongwerk: de Voix Humaine … daarmee ben ik (als harmoniste) op de foto bezig. Goeie oren maar vooral fysisch inzicht en een soort wetenschappelijke neiging je af te vragen wat waardoor komt maken het een stuk makkelijker.

Rover 3500 Vanden Plas

Onze Rover 3500 Vanden Plas in het Rietveld (1998) Ik ben een groot liefhebber van de Rover SD1, de prachtig ontworpen luxueuze wagen die Rover van 1976 tot 1986 bouwde. Ik heb er zelf sinds 1998 een, een Vanden Plas uit 1985 met 3528 cc V8 en automaat. Ik heb er al meer dan 230.000 km mee gereden; de teller staat nu op 374 Mm. Uiteraard vergt dit een zekere sleutelvaardigheid en daar trek ik dan ook regelmatig tijd voor uit. Het aantal SD1's in Nederland duikt zo langzamerhand onder de 500, inclusief gepoetste opgeborgen en verroeste gestalde exemplaren. Men ziet ze dus nauwelijks meer, terwijl toch bijna iedere autoliefhebber het model herkent en bewondert.


Vervangen van de pisbakkenstalen uitlaat door een RVS van Rimmer (2005)

Een van de vele klussen die er in de loop van de tien jaar zijn uitgevoerd, is de vervanging van het uitlaatsysteem door een roestvaststalen systeem. Het originele systeem bestaat uit zeven delen, die ik stuk voor stuk in de loop van de tijd vervangen had, elk jaar één zeg maar. Toen het eerst vervangen deel opnieuw vervangen moest worden, ging ik omzien naar een duurzamer oplossing. Zie de foto. Recentelijk heb ik de radiateur vervangen (nadat de Rover, na maandenlange lekkages, plotseling al zijn koelwater uitbraakte) en de automaatbakoliekoelleidingen die daar naartoe lopen (nooit gedacht dat roest een recht stuk leiding zo poreus kan maken dat er olie doorheen sijpelt). Enzovoort, enzovoort, enzovoort, maar niettemin toch geweldig!

Rover 3500 Vanden Plas ligt open voor vervanging waterpomp en andere klussen

Inmiddels heb ik ook zijn buik opengesleuteld. Zie de foto hiernaast. Het waterpomplager liep eruit, na een lange periode van lekkage. Ik heb een nieuwe waterpomp geplaatst, voor mijn doen een flinke klus. Ook de kapotte en olielekkende oliedruksensor moest vervangen, de rotor, de verdeler en de bougies. De verdachte lagers van de dynamo, die men bij de revisie kennelijk heeft overgeslagen, zijn nu ook gereviseerd. Ik heb de Rover, met 385.000 km op de teller, voorlopig geschorst.

Op zoek naar een goede mooie wagen om, naast de kostbare Daimler, dagelijks te gebruiken, voegde ik in maart 2009 een tweede exemplaar van mijn favoriete model aan de stal toe: een Rover 3500 Vanden Plas, dit keer uit 1983 (bouwjaar 1982) en in de kleur Oporto rood. Ondanks dat hij in relatief goede staat verkeerde, kostte het veel sleutelwerk om hem goed rijdend te krijgen, ook omdat hij enige jaren heeft stilgestaan. Ik ga u daar later verder over informeren (zie voor een paar plaatjes de Rover-pagina, tekst volgt). Op 28 april 2009 mocht ik er de weg mee op.

Daimler Double Six

De Zwitserse Daimler Double Six die ik heb gekocht

Naast de Rover SD1 heb ik altijd verschillende Jaguars bewonderd. Lang vond ik de door Pininfarina getekende XJ Serie 3 het mooist. Tot ik in december 2007 een prachtige XJ40 zag, waarvan ik het interieur altijd al mooier, strakker en moderner heb gevonden. Ook omdat de Rover met zijn 373.000 km niet meer de prachtige limousine is die ik graag zou willen, ben ik op zoek gegaan naar een Daimler Double Six. De Daimler is de Jaguar met de rijkste uitrusting en, voor mij belangrijk, met de beste kwaliteit leer en wortelnotenhout. De Double Six is daarvan weer het neusje van de zalm: hij heeft de 6,0 liter V12 motor.

Ik ging zoeken naar een XJ40 met de twaalfcilinder, binnen Jaguar met XJ81 aangeduid. Ik kwam erachter dat de Daimler Double Six van het type Serie 3 veel vaker wordt aangeboden dan deze. Niet zo vreemd, want de XJ81 is maar ruim één jaar gemaakt; van de Daimler Double Six en de Jaguar Sovereign V12 zijn er in totaal maar ruim 800 gemaakt. Bovendien zijn de mooiste exemplaren in Zwitserland te vinden, doordat de Zwitsers heel netjes zijn, doordat het kentekensysteem het mogelijk maakt er alleen bij mooi weer mee te rijden en doordat de keuringen er heel streng zijn. Uiteindelijk heb ik zelf in maart 2008 een Daimler Double Six uit Zwitserland geïmporteerd: hierboven staat hij in zijn 'natuurlijke habitat', het Meer van Genève.

Het verhaal over de verschillende typen Jaguar en de zoektocht naar een mooie Daimler Double Six vind je op twee aparte pagina's.

Ook de Daimler kent natuurlijk zijn sleutelgeschiedenis. Ook over de techniek is veel te melden, bijvoorbeeld over de automatische niveauregeling van de achteras. Omdat de op internet te vinden kennis naar mijn inmiddels opgebouwde ervaring gedeeltelijk onzin blijkt te zijn, neem ik me voor ook daarover webpagina's op te stellen.

Opnametechniek

Rens en André Swart achter de knoppen tijdens een jubileumfeest in de Sint-Jozefzaal in Alphen aan den Rijn

Mijn vader was een pionier op het gebied van opnametechniek. Hij begon met een draagbaar Panasonic-cassetterecordertje, waarmee ik ook wel eens gewerkt heb. Hij stelde, net als ik, al vroeg hoge eisen en op zeker moment kwam er het beste van het beste op draagbaar gebied: het Nakamichi 550 cassettedeck. In combinatie met Sennheiser MD421 microfoons hebben we daar vreselijk veel mee opgenomen. Ik heb goede herinneringen aan de opnamesessies van de koorzang in de Bonifatiuskerk in Alphen, waarbij we in een hoekje van de kerk zaten. Maar ook aan de pogingen vogels op te nemen in het bos.

Ik maakte mijn zakgeld bepaald niet op aan uitjes of kleding. Nee, ik spaarde net zo lang tot ik het allerbeste cassettedeck ter wereld tweedehands kon kopen: de Nakamichi ZX-9. Dat was toen ik een jaar of 16 was. Onlangs heb ik het mobiel opnemen weer opgepakt, eerst met een gebruikt Philips DCC-recordertje met het idee: "geef nou niet ook aan deze hobby weer de hoofdprijs uit", maar in maart 2009 kocht ik toch maar (na diepgaand vergelijkend onderzoek, het zal u inmiddels niet meer verbazen) de geheugenkaartrecorder Marantz PMD-661. 27 maart 2009 heb ik met vooralsnog geleende condensatormicrofoons in twee kerken in Antwerpen proefopnamen gemaakt (waarbij ik zelf gedeelten van orgelwerken speelde) om de beste microfoonopstelling te bepalen.

Op de oude foto hiernaast ben ik met mijn broer André (links) aan het werk tijdens een feest in 1983. Mijn broer heeft er zelfs zijn werk van gemaakt; hij heeft inmiddels zijn eigen bedrijf en houdt net als ik niet van half werk. Zijn bedrijfsnaam André Swart QualitySound spreekt boekdelen. En het is geen bluf. Want daar hebben wij een gloeiende hekel aan.

Typografie

Misschien kun je het geen liefhebberij noemen, maar ik heb oog voor typografie: de opmaak van pagina's en het ontwerp van lettertekens. Tijdens het ontwerp van het Cuypersbulletin, de nieuwsbrief van het Cuypersgenootschap, heb ik hieraan grote aandacht besteed. Maar zelfs voor mijn afstudeerscriptie ontwierp ik niet alleen de opmaak, maar wijzigde zelfs het letterontwerp. Natuurlijk is ook het briefpapier en het logo van Swartvast met deze aandacht totstandgekomen … en de website natuurlijk.

Demonstratie Aldus met kleinkapitalen, tabelcijfers en uithangende cijfers

Hiernaast het door mij geselecteerde lettertype Aldus, een ontwerp van Hermann Zapf. Het is een iets klassiekere variant met kleinere x-hoogte van zijn bekende ontwerp Palatino, bij mij al langer favoriet. Als je er gevoel voor hebt, zie je de mooie aspecten in het ontwerp. Zapf heeft naast de tabelcijfers ook uithangende cijfers ontworpen, prachtig. En hiernaast heb ik ook het nut van kleinkapitalen laten zien. En die zijn een stuk mooier als ze echt als zodanig ontworpen zijn in plaats van de door sommige tekstverwerkers verstrekte namaak-kleinkapitalen, die niet meer dan verkleinde kapitalen zijn. Kijk, dat vind ik nu mooi.

Vliegers

Delta-vlieger van Rens achter het huis in Jouan Labie (2005)

Vliegers intrigeren mij. Ik heb een delta met een spanwijdte van 3,65 m gebouwd volgens eigen ontwerp. Het is mooi die vlieger te zien zweven, soms zelfs over het zenit heen. Een enkele keer kun je hem verankeren en thuis even wat te drinken gaan halen; op andere momenten kun je hem nauwelijks in je eentje binnenhalen. Ik heb voor de lijn verwisselbare spoelen gemaakt, met gebruikmaking van een fietsnaaf. Ooit hoop ik nog eens luchtfoto's te maken met een op afstand bedienbare camera.


De eerste twee banen van de parafoil

Ik ben onlangs begonnen aan een parafoil, een soort 'vliegende matras', van zeven vierkante meter. De 'stof' in zes regenboogkleuren heb ik reeds jaren geleden aangeschaft en gesneden, maar de paar honderd meter naaiwerk moest nog gebeuren en dat is lastig want het is onnoemelijk veel glad doek dat je handig door de naaimachine moet zien te leiden, waarbij de naaivolgorde natuurlijk ook nog cruciaal is.

Automatisering en programmeren

Gesnapt: Rens gaat schuil achter zijn iBook

Een computer kan fascineren en je volledig in beslag nemen. Daar weten heel wat mensen (en hun echtgenoten …) van mee te praten. Een pc heb ik nooit gehad en hou ik ook zo lang mogelijk buiten de deur. Dat is natuurlijk een weloverwogen keuze, ik hou van goed ontwerp, van gebruiksvriendelijke interfaces en heb een sterk rechtvaardigheidsgevoel en dus een hekel aan jatwerk. Ik heb altijd gewerkt met de Atari ST, maar sinds 1997 werk ik uitsluitend met Apple Macintoshes. We hebben er hier inmiddels negen! Ik heb geprogrammeerd in onder meer Assembler 68000 en Fortran 77/90 en heb recentelijk voor Swartvast verschillende databanken ontworpen in FileMaker en html en css onder de knie gekregen. Echt trots ben ik op het complexe programmeerwerk in TeX voor het Cuypersbulletin. Later ging ik dat in PageMaker en weer later in InDesign maken.

Iets over mijn visie op automatisering is natuurlijk ook te vinden op de pagina over de overwegingen bij het maken van deze webpagina's.

Zingen

Hoewel ik grote ervaring heb als koorbegeleider, was ik niet gewend mijn stem te gebruiken. Toen het Haarlemmermeers Kamerkoor in 2004 dringend om versterking verlegen zat, dacht ik: ik ga dat eens proberen. Onder leiding van Johan Akerboom en daarna Carla Doorenspleet hebben we op hoog niveau gezongen, tot we wegens de te kleine bezetting tot opheffing besloten. We hebben op 4 februari 2007 met zijn tienen een mooi afscheidsconcert gegeven. Vanaf oktober 2005 was ik voorzitter.

Concert Quasi Quartetto 30 november 2008

Van eind 2007 tot eind 2008 zong ik bas in het twaalf leden tellende koor Quasi Quartetto. Hiernaast een foto van het concert in de Pelgrimskerk in Badhoevedorp op 30 november 2008.

Van 2 oktober 2009 tot en met de uitvoering op 15 november zong ik in het Pier K Topkoor, een projectkoor van twaalf geschoolde en vlot van blad lezende zangers dat in tien repetities tijd onder meer de 'Funeral sentences for Queen Mary' van Henry Purcell en de 'Sechs Lieder im Freien zu singen' van Felix Mendelssohn-Bartholdy instudeerde onder leiding van Joop van Goozen en daarmee een concert in de Hoofdvaartkerk in Hoofddorp vulde. Ik heb er een opname van gemaakt; een deel van Purcell heb ik onder 'zingen' op de downloadpagina geplaatst.

Hiltje la Grouw poogde mij ondertussen sinds begin 2006 met ongebreideld enthousiasme en alle denkbare en ondenkbare middelen te leren zingen. Dat gaat haar goed af en daar heb ik ook wel bewijzen van, ik neem immers graag op, desnoods mezelf. Ik twijfel of ik deze hier zal delen.

Omdat je zingen alleen goed kunt doen als je voldoende tijd steekt in oefenen en ik dat weinig deed omdat wat dat betreft mijn vele andere bezigheden mij meer trokken, heb ik in 2010 toch maar afscheid van het zingen genomen …

Met vriendelijke groeten,
Rens Swart